Polskie Towarzystwo Informacji Naukowej wraz z Zakładem Bibliografii i Informacji Naukowej Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Śląskiego oraz Zakładem Zarządzania Informacją Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego wspólnie zorganizowali IV Ogólnopolską Konferencję Naukową „Zarządzanie Informacją w Nauce”.
Celem konferencji była prezentacja wyników badań, wymiany doświadczeń w odniesieniu do procesów informacyjnych zachodzących w systemie nauki, wykorzystania nowoczesnych technologii informacyjno- komunikacyjnych w celu poprawy dostępu do informacji naukowej i unowocześnienia komunikacji naukowej [źródło].
Relacja z pierwszego dnia obrad - 28 listopada 2012
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
![]()
Relacja z pierwszego dnia obrad - 28 listopada 2012
Podczas pierwszego dnia odbyły się trzy sesje. Pierwszą plenarną poprowadził prof. dr hab. Wiesław Babik, który również wygłosił referat W kręgu nowych struktur w zarządzaniu informacją, gdzie objaśnił struktury organizacji informacji, które przyporządkować można do następujących procesów: generowanie, wyszukiwanie i selekcja informacji i wiedzy.
Wykładem wprowadzającym do problematyki Konferencji było wystąpienie dr hab. prof. UW Katarzyny Materskiej, które nakreśliło ciąg dalszy konferencji. Na podstawie badań przybliżyła model i charakter zarządzania informacją i wiedzą we współczesnym środowisku naukowym.
Zdefiniowała pojecie nauki jako tworzenie wiedzy w procesie akumulacji i współpracy. Dodatkowo wspomniany został m.in. model The Triple Helix Spiral (potrójnej helisy), który najlepiej objaśnia tworzenie wiedzy, gdzie poszczególne spirale to hermeneutyki (spirala EAIR), debaty (spirala EDIS), eksperymenty (spirala EEIS), lecz niezbędnym okazało się uwzględnienie procesu planowania badań.
Najważniejszym punktem tej wypowiedzi była definicja robocza terminu zarządzanie informacją i wiedzą w nauce wyjaśniona jako planowy, zintegrowany i systematyczny zestaw działań, którego celem jest odpowiednie kształtowanie zasobów oraz przepływów informacji i wiedzy (kreowania warunków) w obszarze nauki (w instytucjach, także wirtualnych, w sieciach) zgodnie z potrzebami i celami tego środowiska.
Na aspekt zarządzania informacją w europejskiej przestrzeni badawczej zwróciła uwagę dr hab. Diana Pietruch-Reizes. Na podstawie traktatu lizbońskiego i konkluzji Rady Europejskiej temat wystąpienia został zdefiniowany jako: „jednolita, otwarta na świat przestrzeń badawcza oparta na rynku wewnętrznym, w której naukowcy, wiedza naukowa i technologie podlegają swobodnej wymianie, oraz dzięki której Unia i jej państwa członkowskie wzmacniają swoje bazy naukowe i technologiczne, swoją konkurencyjność oraz zdolność do wspólnego rozwiązywania wielkich wyzwań”. Wraz z przedstawionym pojęciem wiążą się pewne priorytety m.in. zwiększenie skuteczności krajowych systemów badawczych, optymalizacja przepływu informacji i wiedzy naukowej oraz dostęp do niej z uwzględnieniem Open Access.
Dr hab. Marek Nahotko ukazał czytanie naukowe w środowisku cyfrowym z zaznaczeniem mediów audiowizualnych w Sieci. Czytelnictwo w tym środowisku wiąże się z mała przestrzenią na obszerne teksty, gdyż znaczą część zajmują elementy multimedialne. Proces owego czytania testów naukowych w formie elektronicznej został porównany z czytaniem na papierze- skutki przyswajania tekstu widoczne są na zdjęciu poniżej.
Problem czytania na przykładzie pojedynczego tekstu naukowego i wielu tekstów wymaga strukturalizacji dużej liczby informacji, dlatego warto wskazać na przydatność narzędzi wyszukiwawczych i tych służących tworzeniu streszczeń przy udostępnianiu wielu tekstów jednocześnie.
Jednym z nowszych i najciekawszych tematów Konferencji dotyczył koncepcji nanopublikacji badanych w kontekście zmiany paradygmatu elementarnej jednostki obiegu informacji w nauce. Dr Marcin Roszkowski przedstawił znaczenie i strukturę nanopublikacji jako najmniejszej jednostki opublikowanej informacji. Wskazał sposoby ich wdrażania i problemy związane ze zmianą paradygmatu dokumentu jako nośnika treści naukowych. W odniesieniu do dr hab. M. Nahotko ukazał również czytanie naukowe jako eksplorację esencji treści naukowych, czyli poruszanie się między akapitami, sekcjami.
Nanopublikacje są modelem danych do prezentacji dyskursu naukowego, ale także modelem danych dla identyfikacji i reprezentacji pojedynczych stwierdzeń w tekście publikacji wraz określaniem ich autorstwa. Należy w tekście naukowym pamiętać o formalnym przestrzeganiu norm tj. reprezentacji struktury pojęciowej i reguł wnioskowania oraz zasobów leksykalnych (system organizacji wiedzy, słowniki terminologiczne).
Jednym z problemów publikacji naukowych może być ich widoczność w Sieci (ukryty Internet)- wyniki swoich badań z tego zakresu przedstawił dr Arkadiusz Pulikowski w kolejnej sesji wskazując na umiejscowienie dokumentów w wyszukiwarkach ogólnych i specjalistycznych, repozytoriach, bibliotekach cyfrowych i innych.
Nowe możliwości współpracy dla bibliotek, czytelników i wydawców zaprezentował Wojciech Kowalewski (SOKRATES-IT) przedstawiając portal e-usług bibliotecznych w.bibliotece.pl. Korzystając z portalu poszczególne jednostki mają możliwość wymiany informacji na temat książek i multimediów zgromadzonych w jednym katalogu centralnym bibliotek (za pomocą szybkiej wyszukiwarki). Dodatkowo mogą wzbogacać informacje o zbiorach bibliotecznych o nowe treści takie jak: recenzje, opinie, tagi czy oceny. Jak to wygląda w praktyce? Zapraszam do odwiedzenia serwisu w.bibliotece.pl - a już po nowym roku ukaże się wznowiona wersja artykułu o portalu, gdzie pokażę co się zmieniło i jak ulepszano portal.
Podczas sesji pierwszej prof. UŁ dr hab. Stanisława Kurek-Kokocińska wskazała na trzy sprawy w aktualności w zarządzaniu informacją w nauce tj. jako cecha postulowana podejmowanych i realizowanych tematów badawczych, jako cecha źródeł informacji, a na przykładzie systemu SYNABA przedstawiła aktualność informacji o dysertacjach.
Na podstawie badań empirycznych dr Marzena Świgoń omówiła wyniki indywidualnego zarządzania wiedzą i informacją która ma trzy równolegle rozwijane koncepcje: indywidualne zarządzanie informacją (ZI), indywidualne zarządzanie wiedzą (ZW) oraz kompetencji informacyjnych. Prezentacja była podzielona na dwie części- w pierwszej pokazana została istota i znaczenie zarządzania wiedzą i informacją (ZWiI) w opinii jednostek na przykładzie studentów studiów informatologiczno-bibliologicznych na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Druga część dotyczyła zachowań, umiejętności i odczuć studentów z poszczególnymi etapami procesu indywidualnego ZWiI.
Rozróżnienie terminów ZW i ZI stało się dalszym tematem podczas dyskusji. Jednak pozwolę sobie zaznaczyć, iż te pojęcia są nierozłączne i zależne od siebie, przy czym to ZW jest pojęciem szerszym, a ZI wynika z ZW. Możliwe, iż te zagadnienia staną się tematem przewodnim kolejnej konferencji organizowanej przez Polskie Towarzystwo Informacji Naukowej.
W czasie Konferencji odbyła się także sesja jubileuszowa poświęcona ilościowym badaniom informacji- X lat bazy CYTBIN.
Charakterystykę i strukturę, a także cele dydaktyczne, dokumentacyjno-informacyjne i naukowe bibliograficznej bazy danych CYTBIN(Cytowania z Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej) przedstawiła dr Izabela Swoboda. Odpowiedzią na pytanie co dalej? z bazą jest prosta: przede wszystkim ważne jest zachowanie funkcji dydaktycznej, podkreślenie znaczenia bazy jako źródła informacji bibliograficznych i informacji o cytowaniach (przez szersze kryteria wyszukiwania i aktualizację bazy) oraz przez zwiększenie zasięgu formalnego i chronologicznego CYTBIN zostanie zmodernizowany i rozbudowany jako narzędzie ilościowych badań informacji.
Na aspekty dydaktyczne w tworzeniu bazy CYTBIN uwagę zwróciła dr Anna Seweryn. Podczas referatu została omówiona procedura opracowania rekordów do bazy. Sama baza zorientowana jest na cele dydaktyczne realizowane w ramach zajęć „Organizacja i metody działalności informacyjnej”. Służy zapoznaniu studentów z bieżącą literaturą fachową, zastosowaniem indeksów cytowań, metodami działalności informacyjnej, sprawności korzystania ze źródeł i narzędzi informacji oraz kontroli prawidłowości opisu bibliograficznego. Dodam, iż baza CYTBIN tworzona jest przez studentów, pracowników i doktorantów Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŚ, a o znaczeniu, potrzebie jej tworzenia i wykorzystania przekonałam się sama, gdy opracowywałam rekordy.
Dzięki temu, że baza CYTBIN indeksuje zawartość wybranych krajowych czasopism naukowych i fachowych z dziedzin bibliotekoznawstwa i informacji naukowej stała się bardzo dobrym źródłem informacji do badań bibliometrycznych. Dr Renata Frączek na podstawie analizy wybranych publikacji naukowych wraz z odniesieniami i analizą autorów powołujących się na CYTBIN omówiła to zagadnienie odwołując się m.in. do bazy BazTech czy E-LIS. Biorąc pod uwagę częstotliwość i rangę powoływania się na bazę CYTBIN dr R. Frączek wspomniała, że warto byłoby stworzyć podstronę „o nas”/”CYTBIN w publikacjach”, gdzie umieszczane byłby źródła informacji mówiące o bazie.
